Untitled

Historia napięć polsko-ukraińskich i polityki ograniczającej prawa Ukraińców

1. Stosunki polsko-ukraińskie przed XVI wiekiem

🇺🇦➡️🇵🇱 XI-XIV wiek

Ruś Kijowska była silnym organizmem państwowym, z którym Polska utrzymywała zarówno sojusze, jak i konflikty.
W 1340 r. Kazimierz III Wielki rozpoczął podbój Rusi Halicko-Wołyńskiej, co zapoczątkowało włączenie tych terenów do Królestwa Polskiego.
W XIV-XV wieku Ruś Halicka stała się częścią Królestwa Polskiego, a Wołyń wszedł w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.

📌 Skutki:

🇵🇱➡️🇺🇦 Wprowadzenie polskiego systemu administracyjnego i prawnego.
🇵🇱➡️🇺🇦 Wzrost znaczenia katolicyzmu i polskiej kultury na ziemiach ruskich.
🇺🇦➡️🇵🇱 Lokalne bunty ludności prawosławnej przeciwko dominacji katolickiej i polskiej szlachty.

2. Początki napięć polsko-ukraińskich (XVI-XVIII wiek)

🇵🇱➡️🇺🇦 Unia Lubelska (1569)

Włączenie Wołynia, Podola i Kijowszczyzny do Korony Polskiej.
Polska szlachta zaczęła przejmować ziemie ukraińskie, co prowadziło do konfliktów z miejscową ludnością.

🇵🇱➡️🇺🇦 Unia Brzeska (1596)

Podział prawosławnych na unitów (grekokatolików) i prawosławnych, co stało się źródłem konfliktów religijnych.

🇺🇦➡️🇵🇱 Powstania kozackie (XVII wiek)

Bunty Bohdana Chmielnickiego (1648–1654) i innych atamanów przeciwko polskiej dominacji.
Masakry ludności polskiej, zwłaszcza szlachty i Żydów.

🇵🇱➡️🇺🇦 Zawładnięcie Ukrainą przez Rosję (1667, rozejm w Andruszowie)

Podział Ukrainy między Polskę i Rosję.
Stopniowe umacnianie rosyjskich wpływów kosztem Rzeczypospolitej.

📌 Skutki:

🇵🇱➡️🇺🇦 Przymusowa polonizacja ukraińskiej szlachty, co prowadziło do buntu chłopstwa.
🇺🇦➡️🇵🇱 Masakry ludności polskiej podczas powstań kozackich.

3. Okres zaborów (1795–1918) – wzrost ukraińskiego ruchu narodowego

🇷🇺➡️🇺🇦 XIX wiek – rusyfikacja Ukrainy

W Rosji Ukraińcy byli brutalnie rusyfikowani, zakazywano im używania języka ukraińskiego (m.in. ukaz emski z 1876 r.).

🇦🇹➡️🇺🇦 Galicja pod Austrią

Ukraińcy mieli większą swobodę polityczną, co sprzyjało rozwojowi ukraińskiego ruchu narodowego.
📌 1868 r. – powstanie "Proświty" – organizacji oświatowej rozwijającej ukraińską tożsamość narodową.
🇵🇱➡️🇺🇦 Sprzeciw polskich władz lokalnych wobec działalności "Proświty".

🇩🇪➡️🇵🇱🇺🇦 1914–1918 – I wojna światowa

Niemcy i Austro-Węgry wspierały ukraińskich nacjonalistów, licząc na ich wsparcie przeciwko Rosji.

4. Wojna polsko-ukraińska (1918–1919) – walka o Galicję Wschodnią

🇺🇦➡️🇵🇱 Walki o Lwów (listopad 1918 r.)

Ukraińska Armia Halicka (UHA) próbowała przejąć Galicję Wschodnią.
🇵🇱➡️🇺🇦 Polacy zorganizowali samoobronę (Orlęta Lwowskie) i odbili miasto.

📌 1923 r. – uznanie Galicji Wschodniej za część Polski przez Ligę Narodów

🇺🇦➡️🇵🇱 Ukraińcy nie pogodzili się z decyzją i zaczęli organizować ruch oporu.

5. Polityka Polski wobec Ukraińców w II RP (1920–1939)

📝 5.1. Ograniczanie szkolnictwa ukraińskiego

🇵🇱➡️🇺🇦 1924 r. – ustawa o języku nauczania w szkołach mniejszościowych

Wprowadzenie polskiego jako obowiązkowego języka wykładowego w wielu ukraińskich szkołach. 🇵🇱➡️🇺🇦 1930–1938 r. – stopniowa likwidacja szkół ukraińskich
W 1919 r. było 2 467 ukraińskich szkół, w 1938 r. zostało ich tylko 352.

📝 5.2. Pacyfikacja Małopolski Wschodniej (1930 r.)

🇵🇱➡️🇺🇦 Brutalne represje wobec Ukraińców

Niszczenie ukraińskich budynków (szkół, domów ludowych, czytelni).
Aresztowanie ukraińskich działaczy narodowych.

📝 5.3. Likwidacja Cerkwi Prawosławnej na Chełmszczyźnie (1938 r.)

🇵🇱➡️🇺🇦 Zburzenie ponad 150 cerkwi

6. Podsumowanie

✔ Napięcia polsko-ukraińskie sięgały XI wieku, a ich kulminacja miała miejsce w XX wieku.
✔ Po rozbiorach (1795–1918) Ukraińcy rozwijali swój ruch narodowy, co budziło sprzeciw polskich władz.
✔ Po 1918 r. Polska prowadziła politykę polonizacji i represji wobec Ukraińców.
✔ Efektem było narastanie antagonizmów, które zaowocowały tragicznie w czasie II wojny światowej.